Ngoài kiếm đạo thì cung đạo cũng là một trong những môn võ thuật rất nổi tiếng của Nhật Bản. Từ một kỹ năng quan trọng của các samurai thời phong kiến, Kyudo đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản. 

>>> Xem thêm: Kendo – văn hóa kiếm đạo Nhật Bản

1.  Nguồn gốc và sự ra đời của cung đạo

Kyudo “弓道” trong tiếng Nhật có nghĩa là Cung Đạo, môn thể thao sử dụng cung làm vũ khí. Về nguồn gốc hình thành bộ môn này thì theo ghi chép trong sách cổ, Cung Đạo đã xuất hiện từ thời kỳ Yayoi (khoảng từ năm 500 TCN – năm 300 SCN). Con người khi ấy sử dụng cây cung làm bằng gỗ, hình dạng ngắn từ đáy và dài từ đầu.

Đến thời phong kiến, đặc biệt trong các cuộc chiến tranh, kỹ năng bắn cung được các chiến binh samurai chú trọng. Nhu cầu tăng lên, dẫn đến số lượng các trường bắn cung mở cửa cũng tăng đáng kể. Tầm quan trọng của cung đạo bắt đầu giảm khi người Bồ Đào Nha đến Nhật Bản và giới thiệu loại vũ khí mới tiện lợi hơn: Súng cầm tay.

Không muốn môn võ thuật truyền thống này bị lu mờ, một nhóm người đã khôi phục và vực dậy nét văn hóa này. Cuối cùng đến năm 1949, Liên đoàn Cung đạo Nhật Bản được thành lập, biến Cung đạo trở thành môn thể thao chính thức có quy củ và hệ thống như bây giờ.

2.  Ý nghĩa của cung đạo

Bộ môn bắn cung của Nhật Bản không chỉ đơn giản là một môn võ thuật mà còn mang ẩn chứa nhiều ý nghĩa quan trọng. Thông qua từng động tác, kỹ thuật thì sự kết hợp giữa tinh thần và cơ thể rất quan trọng. Mỗi một động tác đều phải tuân theo một quy tắc nhất định. Từ đó có thể nâng cao sự tập trung cũng như hướng đến mục tiêu cuối cùng. Để đạt được thành công không chỉ là việc xác định đúng mục tiêu mà còn phải hoàn thiện về các tư thế đứng.

Ngoài việc bắn cung trúng mục tiêu thì cung đạo còn là một cách để rèn luyện, hướng con người đến những chân lý chân – thiện – mỹ.  Để có được những đúc tính tốt, sự cao cả và hoàn thiện giá trị sống như các samurai. Uy nghi, dũng cảm và chiến đấu vì cái thiện, hướng đến những điều tốt đẹp của cuộc sống.

3.  Giai đoạn học bắn cung đạo

Cung đạo có đặc điểm là không phân biệt thuận tay trái hay phải. Người bắn luôn cầm cung bằng tay trái, kéo dây cung bằng tay phải ra quá đằng sau tai. Khoảng cách từ vị trí bắn đến bia được nâng dần lên tùy theo trình độ của cung thủ.

Giai đoạn nhập môn:

Ở giai đoạn nhập môn người mới sẽ phải trải qua quá trình học lễ nghi và rèn luyện tinh thần. Diễn ra từ 2 – 6 tháng, tùy theo từng người. Người mới sẽ được học các cách đi, đứng, ngồi, chào trong bộ môn võ thuật này sao cho chính xác nhất và tuân theo những chuẩn mực nhất định.

Sau đó người học sẽ được rèn luyện tinh thần của mình bằng việc thiền định. Đây là điều quan trọng nhất trong bộ môn võ thuật này để có thể phối hợp giữa cơ thể và tinh thần hợp nhất. Điều này giúp mũi tên chắc chắn và nhắm trúng mục tiêu. Khi bắn sai mục tiêu, người học phải suy nghĩ và tĩnh tâm lại về những bước thực hiện đã làm sai. Qua bước này sẽ giúp mọi người rèn luyện tính kỷ luật của bản thân.

Giai đoạn học kỹ thuật bắn:

 Khi đã được học về các lễ nghi và rèn luyện tinh thần. Người học sẽ học kỹ thuật bắn gồm 8 bước khác nhau. Những bước này bao gồm việc chuẩn bị tư thế cho đến lúc thực hiện nhắm và bắn cung như sau:

– B1: Ashinumi: đứng tư thế theo ngang đường bắn.

– B2: Doozukuri: Đẩy trọng tâm chuyển về phía trước, cổ thắng với lưng

– B3: Yugamae: Đặt tên và cung và hướng mặt về phía mục tiêu.

– B4: Uchiokoshi: Nâng 2 tay lên.

– B5: Hikiwake: Bắt đầu kéo tên theo chiều ngang.

– B6: Kai: Cố định tên và cung rồi nhắm vào mục tiêu bắn.

– B7: Hanare: Bắn tên thẳng theo hướng nhắm.

– B8: Zanshin: Kết thúc bắn cung và tập trung vào kết quả.

4.  Dụng cụ và trang phục của cung đạo

Dụng cụ

Cung: (tiếng Nhật là Yumi), nó có chiều dài trên 2 mét hoặc hơn. Chất liệu làm từ tre, gỗ hoặc sợi cacbon tổng hợp. Vẫn có những cây cung làm hoàn toàn từ chất liệu thiên nhiên và thường dành cho những người có kinh nghiệm.

Mũi tên: Trong Kyudo, mũi tên có gắn lông thú hoặc sợi các bon tổng hợp. Chiều dài mũi tên sẽ phù hợp với người bắn, thường dài hơn sải tay từ 6 đến 10cm

Fudeko: loại bột làm từ than vỏ trấu. Bột này được bôi lên tay để thấm hút mồ hôi. Như vậy cung có thể được xoay dễ dàng mà không bị hư hại.

Trang phục:

Trang phục thường dùng trong Kyudo là Hakama, một loại trang phục truyền thống của Nhật như Kimono. Hakama là loại quần ống rộng, thường có màu đen hoặc trắng, mặc với áo Nagajuban trắng (áo lót kimono).

Ngoài ra phải kể đến một dụng cụ khác là găng tay (tiếng Nhật là Yugake). Găng tay trong Kyudo được chia thành nhiều loại dựa trên nhiều tiêu chí của người tập. Nếu người tập quen kéo loại cung có lực kéo từ 20kg trở xuống thì dùng loại găng tay 3 ngón. Nếu lực kéo trên 20kg thì sẽ chọn loại găng tay 4 ngón. Khi tập luyện Kyudo, các nữ xạ thủ có thể đeo tấm lót trước ngực để tránh bị dây cung bật vào người khi bắn. Muneate thường được làm bằng da hoặc nhựa.

Xem thêm: Menko (めんこ): Trò chơi dân gian Nhật Bản