DONBURI (丼物: どんぶりもの) trong tiếng hán cổ 丼 đồng âm, đồng nghĩa với 井, có nghĩa là giếng. Trong tiếng Nhật đọc là Donburi, nghĩa là chén, bát cơm với đồ ăn kèm ở trên là các loại thịt cá, rau,…
Donburi là món ăn rất phổ biến trong ẩm thực đại chúng của Nhật Bản. Bốn mùa khác nhau, nguyên liệu khác nhau, địa phương khác nhau, thức ăn cũng khác nhau nên Donburi cũng có mùi vị khác nhau. Nhưng gia vị chung là loại nước sốt làm từ nước, nước tương, rượu sake ngọt, đường ăn.
Tùy những nguyên liệu kết hợp khác nhau, Donburi có tên gọi khác nhau. Các món donburi truyền thống của Nhật Bản gồm:
- Gyūdon (牛丼): Cơm thịt bò và hành tây.
- Tendon (天丼): Cơm với tempura tôm và rau củ.
- Unadon(鰻丼): Cơm ăn với lươn nướng (unagi kabayaki).
- Tamagodon (玉子丼): Cơm ăn với trứng và sốt donburi ngọt.
- Oyakodon (親子丼) hay Cơm mẫu tử: Cơm ăn với gà hấp, trứng và hành tây.
- Katsudon (カツ丼): Cốt lết heo chiên giòn bằng vỏ bánh mì (tonkatsu), hành tây và trứng ăn với cơm.
- Tekkadon (鉄火丼): Cơm ăn kèm cá ngừ tươi cắt mỏng. Loại tekkadon cay được làm từ một hỗn hợp cay bất kì, sốt cam cay hoặc cả hai (thường có cho thêm hành lá).
- Hokkadon (北海丼): Cơm ăn với cá hồi tươi cắt lát mỏng.
- Negitorodon (ネギトロ丼): Cá ngừ béo cắt thành miếng vuông nhỏ và hành lá (negi) được ăn với cơm.
- Tenshindonhay gọi là Tenshin-han (天津丼 / 天津飯): là một đặc sản Hoa-Nhật, gồm có cơm ăn với trứng chiên cua, món ăn này được gọi tên theo tên của thành phố Thiên Tân, Trung Quốc.
Donburi có thể được làm bởi bất cứ nguyên liệu nào, bao gồm cả những thức ăn còn thừa. Các quán ăn giá rẻ Trung Hoa bên Nhật Bản có bán loại chūkadon (中華丼) hay gọi là gomoku-chukadon (五目中華丼) – bát cơm to với rau thịt trộn. Món này không phải là món thuần Hoa hay Nhật; món lai này thể hiện tính phổ biến của donburi ở Nhật Bản.
Kết
Thời cổ Nhật Bản, tầng lớp thượng lưu có thói quen tách riêng cơm và thức ăn, gắp theo thứ tự, từng miếng từng miếng một ở những đĩa thức ăn khác nhau. Đối với họ mà nói, đem cơm và thức ăn bỏ vào bát lẫn lộn là bất lịch sự, không có phép tắc. Cho dù là thời nay, cũng không ít người nhận định mì ống của Ý, pizza của Mĩ, sandwich của Anh vi phạm nguyên tắc truyền thống của Nhật về việc tách riêng thức ăn và cơm.
Dẫu vậy, cuộc sống ngày nay của Nhật Bản hối hả, tấp nập, vậy nên có thể nhanh chóng chế biến, nhanh chóng sử dụng thức ăn trở thành sự lựa chọn hàng đầu, Donburi cũng vì vậy mà luôn được ưu chuộng và hiếm có món ăn truyền thống nào lại vừa có thể hòa nhập với nhịp sống hối hả hiện đại, vừa truyền tải đầy đủ cái tinh tế, phong phú và đặc trưng của ẩm thực Nhật Bản một cách thuần nhất như donburi.